Bengalen is het gebied gelegen in het noordoosten van het Indisch subcontinent. Eens was Bengalen beroemd om zijn textielindustrie: honderden jaren lang werden aldaar de beste katoenen en zijden stoffen ter wereld geproduceerd, die ver buiten de grenzen van de regio gretig aftrek vonden. Europese ambachtslieden konden niet tippen aan de hoge kwaliteit die Bengalen leverde. Echter, nadat de Britten India hadden gekoloniseerd in 1759 werd tevens de lokale textielindustrie vernietigd, om vervangen te worden door in Groot-Brittannië gefabriceerde stoffen van inferieure kwaliteit. Weer een ander product dat uit Bengalen kwam was opium. De VOC heeft kapitalen verdiend door Java vol te pompen met Bengaalse opium (en ging bankroet nadat de Britten Bengalen overnamen). De British East India Company maakte woekerwinsten door China te overvloeden met opium.
Toen Brits India op weg was naar onafhankelijkheid was de vraag wat er met Bengalen moest gebeuren. Als het aan Mohammed Ali Jinnah had gelegen dan was er een aparte staat Bengalen gekomen. Maar Gandi en de Congress Party waren tegen. Brits India werd in 1947 uiteindelijk verdeeld in een land met een Hindoe meerderheid (India) en een moslimmeerderheid (Pakistan). Op zijn beurt werd West-Bengalen aan India toegewezen en Oost-Bengalen aan Pakistan.
Bangladesh was tot 1947 onderdeel van de Britse kolonie India. Mede als resultaat van de verdeel en heers politiek was er in Brits India veel animositeit tussen Hindoes en moslims. Dit leidde ertoe dat de Indiase moslims hun eigen staat wensten op te zetten, om discriminatie van de Hindoe-meerderheid te voorkomen. Aldus ontstonden bij de onafhankelijkheid van Brits India twee staten, India met een Hindoe meerderheid en Pakistan met een moslimmeerderheid.
Oost-Bengalen werd omgedoopt tot Oost-Pakistan. Maar in de praktijk werd Oost-Pakistan gewoon gekoloniseerd door West-Pakistan. Een opstand volgde waarvan Sheikh Mujibur Rahman het gezicht werd. Gesteund door de VS en China sloeg Pakistan keihard terug. Vele honderdduizenden mensen werden gedood en vooral Hindoes en intellectuelen waren het slachtoffer. Doch de Mukti Bahini vrijheidsstrijders en het Indiase leger sloegen de handen ineen waardoor Pakistan de aftocht moest blazen. Uitkomst was de onafhankelijkheid van Oost-Pakistan in 1972. Oost-Pakistan ging voortaan Bangladesh heten (land van de Bengalen).
Maar of Bangladesh nu wel of niet door Pakistan gekoloniseerd werd, het bleef hoe dan ook een land met bovengemiddeld veel uitdagingen. Zo heeft Bangladesh een gebrek aan natuurlijke hulpbronnen en wordt het beschouwd als het armste land van Zuid-Azië. Daarnaast lijdt het veelvuldig onder overstromingen. Desalniettemin behoort het tot de dichtstbevolkste landen ter wereld. Nederland is het dichtstbevolkste Westerse land, wat niet wegneemt dat de bevolkingsdichtheid van Bangladesh 2,5 keer zo groot is als die van Nederland.
Sheikh Hasina was dus tot voor kort premier van Bangladesh (de dochter van Sheikh Mujibur Rahman). Er zullen ter plaatse ongetwijfeld zaken zijn geweest die reden waren tot ontevredenheid. Maar of het allemaal dusdanig ernstig was om de premier de deur te wijzen vallen vraagtekens bij te zetten. Hasina was de langstzittende premier in de geschiedenis van Bangladesh en ze kan zeker prat gaan op bepaalde verworvenheden. Zo kan ze verwijzen naar economische groei, vaak meer dan 6% per jaar. Tevens heeft ze de armoede gereduceerd middels sociale vangnetprogramma´s en heeft ze haar nek uitgestoken voor vrouwenrechten. Ook zorgde ze voor belangrijke infrastructuur zoals de Padmabrug, de grootste brug van het land. Niet vergeten mag worden het versterken van de diplomatieke betrekkingen met het grote buurland India. Daarnaast heeft ze het extremisme aangepakt en daarmee de veiligheid in het land vergroot.
Volgens Hasina draaide alles om het eiland Sint-Maarten in de Golf van Bengalen. De Amerikanen zouden van haar verlangd hebben dat ze de soevereiniteit van betreffend eiland aan hen overdroeg, zodat ze er een militaire basis konden neerzetten en aldus de Golf van Bengalen domineren. Dit weigerde ze, waarna de Amerikanen een CIA-kleurenrevolutie op poten zetten om haar pootje te lichten, hetgeen dus is gelukt. De grote man achter de betreffende kleurenrevolutie te Bangladesh was de Chinees-Amerikaanse diplomaat Donald Lu. Een man die wel vaker een proactieve rol heeft gespeeld in kleurenrevoluties. In ieder geval, Lu was afgelopen mei in Bangladesh en sprak met hoge ambtenaren en vooraanstaande mensen in de maatschappij. Kort na zijn bezoek stelde de VS-sancties in tegen legerleider generaal Aziz Ahmed.
Hasina pakte de islamistische elementen in haar land hard aan om het land stabiel te houden. Onder hen kon de CIA zodoende vrij eenvoudig ontevreden demonstranten rekruteren. Toen de protesten zeer hevig werden trad Hasina dus af om erger te voorkomen. Er zijn immers reeds meerdere aanslagen op haar leven gepleegd. Bovenal, er zijn eerder familieleden van haar op gewelddadige wijze omgekomen.
Inmiddels heeft Muhammad Yunus de honneurs waargenomen als premier van Bangladesh. Yunus won in 2006 samen de door hem opgezette Grameen Bank de Nobelprijs voor de vrede omdat hij het microkrediet had uitgevonden, hetgeen de Haarlemmerolie contra armoede zou zijn. Daar is men inmiddels op terug gekomen. Meerdere onderzoekers hebben erop gewezen dat microkredieten families vaak in schulden jagen die ze niet terug kunnen betalen. Vooral in Cambodja heeft het tot veel ellende geleid. Meer in het algemeen, microkrediet zou niet leiden tot verbetering van het inkomen van de gemiddelde lener. Belangrijkste macrokrediet van Yunus zal zijn dat hij in de VS heeft gestudeerd en met een Nobelprijs beloond is. Op grond daarvan is de verwachting dat hij de Amerikaanse belangen goed zal dienen.
DJEHUTI-ANKH-KHERU