Van malaise naar Milei (1)

Na de economische puinhoop nagelaten door de militaire junta uit de jaren 1976-1983 en president Menem (1989-1999) leek het erop dat Kirchner (2003-2007) de Argentijnse economie weer op de rails aan het krijgen was. Kirchner diende echter slechts een enkele periode als president en droeg toen het stokje over aan zijn vrouw Cristina Fernández de Kirchner. Leunend op de populariteit van haar echtgenoot wist zij in 2007 met overmacht de presidentsverkiezingen in haar voordeel te beslissen. In 2011 werd zij herkozen met de grootste verkiezingswinst sinds 1983.

Aanvankelijk verbeterde de economie onder Cristina Kircher. Zo trof ze in 2010 een regeling met tweederde van de schuldeisers die de schuldherstructurering van 2005 hadden afgewezen. Door de regelingen van 2005 en 2010 deed nu 90% van de oorspronkelijke obligatiehouders mee aan een herstructureringsovereenkomst. Maar hiermee bleek het schuldenprobleem voor Argentinië niet opgelost. 10% van de schuldeisers was niet akkoord gegaan met een regeling en sleepte Argentinië voor de Amerikaanse rechter. De Amerikaanse rechter had geen boodschap aan het betoog van het land van Kirchner en bepaalde dat Argentinië eerst de $15 miljard moest gaan aftikken bij de gehaaide Amerikaanse hedge funds alvorens het de schuldeisers mocht betalen die wel akkoord waren gegaan met herstructureringsovereenkomsten. Desalniettemin, Kirchner weigerde de betreffende hedge funds te betalen. Daarnaast bleek haar belasting op de export van landbouwproducten (en waar de boeren heftig tegen hadden geprotesteerd) om de voedselprijzen te controleren, niet te werken.

Na twee termijnen Cristina Kirchner nam Mauricio Macri het stokje over. Maar ook hij wist het tij niet te doen keren. Nadat de rente in de VS verhoogd was lieten investeerders landen als Argentinië voor wat het was en keerden terug naar de VS. Argentinië kreeg na het verlagen van importbelastingen en droogte te maken met een handelstekort, hoge werkloosheid en de hoogste inflatie van Zuid-Amerika na Venezuela. Dit leidde tot een monetaire crisis met als gevolg dat Macri in maart 2017 moest aankloppen bij het IMF voor een nieuwe lening.

Van 2019-2023 was Alberto Fernández president, en zijn vicepresident was oude bekende Cristina Kircher. Fernández erfde de grootste recessie in twee decennia, daar bovenop kreeg hij te maken met COVID-19. In eerste instantie nam hij COVID-19 niet echt serieus, maar uiteindelijk voelde Fernández zich gedwongen om zware maatregelen te nemen, zoals een lockdown van liefst 230 dagen. Deze maatregelen tegen COVID-19 waren niet bevorderlijk voor de groei van de Argentijnse economie. President Fernández was nooit populair onder het volk en werd van alle kanten zwaar bekritiseerd. Bijvoorbeeld door het Britse blad The Economist, die hem er van beschuldigde een president zonder plan te zijn, en vond zijn regering zwak. Waarmee werd aangegeven dat hij geen knopen door hakte en dat hij politiek zwaar onder de plak zat bij vicepresident Kirchner. Hetgeen verder knaagde aan de geloofwaardigheid van zijn regering is dat hij op een gegeven moment zelfs publiekelijk werd bekritiseerd door zijn vicepresident. Alhoewel Fernandez in 2021-2022 met economische groei kon pronken, kampte het land ook met een inflatie van 100%. Eindrapport was dat eveneens Fernández er niet in slaagde Argentinië weer op de rails te krijgen.

Op 23 oktober 2023 waren er nieuwe verkiezingen in Argentinië en zowel zittend president Fernández als vicepresident Kirchner stelden zichzelf niet verkiesbaar. Wie dat wel deden waren Fernández zijn minister van Economische Zaken Sergio Massa en Javier Milei. Bij de eerste ronde haalde Massa verrassend met 36% de meeste stemmen. Favoriet Milei werd tweede met 30%. Dat Massa in de eerste ronde aan het langste eind trok was opmerkelijk gezien zijn sterke associatie met de vorige regering als minister van Economische Zaken.

De Argentijnse wet schrijft voor dat een kandidaat tenminste 45% van de stemmen, of tenminste 40% van de stemmen maar wel meer dan 10% dan zijn meest naast concurrent behoeft, om het presidentschap binnen te slepen. Aangezien geen van de kandidaten aan deze voorwaarden voldeed was er een tweede ronde noodzakelijk. Deze tweede ronde werd gehouden op 19 november 2023.

In de tweede ronde boekte de extreemrechtse libertariër Milei met overmacht de victorie: 56% van de stemmers kruisden zijn naam aan in het hokje. Analisten vergelijken de overwinning van Milei wel met de eerdere overwinningen van Trump in de VS en Bolsonaro in Brazilië (of Wilders in Nederland). Oftewel, het zou vooral een stem tegen de gevestigde orde zijn die er in de ogen van de kiezer er een rotzooitje van gemaakt had. Een paar maanden geleden nog durfde niemand ook maar een cent te geven voor een verkiezingsoverwinning van Milei, maar eens te meer is gebleken dat er in een paar maanden veel kan veranderen. Wat in het voordeel sprak van Milei is dat het al langere tijd niet goed gaat met Argentinië, met als gevolg dat vier van de tien mensen in armoede leeft en men moet dealen met een inflatie van 145%. Anderzijds, de economische plannen van Milei worden door mensen die ervoor door hebben geleerd als een recept voor een catastrophe beschouwd. Zo hebben aan de vooravond van de verkiezingen van 19 november honderd vooraanstaande economen in een open brief het Argentijnse electoraat gewaarschuwd. Maar het heeft dus niet mogen baten. Hoe dan ook, Milei heeft beloofd de inflatie binnen 24 maanden te stoppen. Dit zou bewerkstelligd worden middels een spirituele reis naar de VS en Israël en een ongekende golf aan privatiseringen…

DJEHUTI-ANKH-KHERU

Share and Enjoy !

Shares
Dit bericht is geplaatst in The Grapevine Publications met de tags , , , , , , , , , , . Bookmark de permalink.