Thomas Sankara was wellicht wel de meest verlichte leider die het postkoloniale Afrika heeft gehad. In de paar jaar dat Sankara de lakens uitdeelde in Burkina Faso bracht hij grootse hervormingen op gang, maar schopte tegelijkertijd crypto-koloniale mogendheid Frankrijk hard tegen de schenen. Met als gevolg dat Parijs hem in 1987 uit de weg liet ruimen en vervangen door een marionet. Zoals dat overigens met tientallen Afrikaanse leiders is geschied die niet gepruimd werden aan de oevers van de Seine.
Momenteel heeft Ibrahim Traoré de teugels in handen in Burkina Faso. Hij is de jongste president ter wereld en wordt vanwege talloze vergelijkingen betreffende carrièreverloop en ideologie wel gezien als de (politieke) reïncarnatie van de grote Thomas Sankara. Let wel, Traoré is nog niet eens een jaar aan de macht, dus is het nog te vroeg om de conclusie te trekken dat Traoré daadwerkelijk in de voetsporen van Sankara zal treden, wel kunnen we zeggen dat Traoré vooralsnog op de goede weg is…
Ibrahim Traoré werd op school altijd gezien als een pientere leerling. Na de middelbare school ging hij naar de universiteit van Ouagadougou om geologie te studeren. Hij werd lid van de vereniging van moslimstudenten en studeerde af met lof. In 2009 ging hij studeren aan de Georges Namonao Military School en zou als op één na beste student afstuderen. Na zijn militaire opleiding ging hij vechten tegen djihadisten. Eerst in eigen land, maar later ook in buurland Mali als participant aan een VN-vredesmissie. In de oorlog tegen de djihadisten heeft Traoré zijn sporen verdiend als militair (hij werd geroemd om zijn moed), met als gevolg dat hij in 2020 beloond werd met een promotie tot kapitein.
Op 24 januari 2022 werd Roch Marc Christian Kaboré middels een militaire coup afgezet als president. Kaboré was van huis uit bankier, en vaarde een prowesterse koers. Tot ongenoegen van grote delen van de bevolking faciliteerde Kaboré het VOC-kolonialisme van Frankrijk en bleek niet bij machte de djihadisten een halt toe te roepen. Dit leidde ertoe dat een groep verontruste militairen onder leiding van Paul-Henri Sandaogo Damiba de macht overnam.
Ibrahim Traoré was aanvankelijk een vertrouweling van Damiba, maar toen ook Damiba niet in staat bleek de djihadisten aan te pakken groeiden ook onder diens vertrouwelingen in het leger het wantrouwen. Traoré drong er meerdere keren bij Damiba op aan om serieuzer de strijd aan te binden tegen de djihadisten. Want in de ogen van Traoré en zijn manschappen leverde Damiba niet, wat Traoré er toe bracht om op zijn beurt Damiba weer af te zetten. Dit geschiedde op 30 september 2022. In de nasleep van deze coup benoemde Traoré zichzelf tot president, hetgeen hem op de leeftijd van 34 jaar de jongste president ter wereld maakte (zelfde leeftijd dat Sankara president werd).
Evenals Sankara moet Traoré niets weten van het VOC-kolonialisme van Frankrijk. Aldus verzocht hij in januari 2023 de in Burkina Faso aanwezige Franse troepen het land te verlaten (in 2021 had Kaboré velen van ze juist in Burkina Faso verwelkomd nadat ze weggestuurd waren uit Mali). In februari was het de beurt aan het Franse militaire personeel dat samenwerkt met het leger van Burkina Faso om de biezen te pakken. Waarmee een uit 1961 daterend militair contract met Frankrijk verscheurd was. In maart werd de Franse zender France 24 geschorst omdat het een djihadistenleider geïnterviewd had. Hiermee kwam Traoré demonstranten tegemoet die de verwijdering van het Franse leger en Frans diplomatiek personeel uit het land eisten.
Wat in deze context weer vreemd is is de benoeming van advocaat Apollinaire Joachim Kyélem de Tambèla tot premier. Want Kyélem de Tambèla is juist iemand die fel tegen het verbreken van de banden met Frankrijk is ten faveure van bijvoorbeeld Rusland. Hoe dan ook, Traoré heeft Frankrijk de deur gewezen maar daarvoor in de plaats de diplomatieke banden met andere landen aangetrokken, namelijk met Nicaragua, Venezuela, Cuba, Iran en bovenal Rusland, de aartsvijand van het Westen.
Vorige maand was Traoré met twintig andere Afrikaanse leiders aanwezig bij de tweede Rusland-Afrika-top. In Sint-Petersburg viel Traoré op door het revolutionaire karakter van de lezing die hij aldaar hield. Volgens menigeen was het zelfs een historische speech. Zo stelde hij de volgende vragen: ” Mijn generatie begrijpt dit niet: hoe kan Afrika, dat zoveel rijkdom heeft, vandaag de dag het armste continent ter wereld zijn? En waarom moeten Afrikaanse leiders de wereld rondreizen om te bedelen?”
Bovenal, het is momenteel heel spannend. Ondanks gigantische diplomatieke druk van het Westen om niet te gaan waren er toch 21 Afrikaanse landen aanwezig op de Rusland-Afrika-top. Zodra het kans ziet zal het Westen afrekenen met de landen die wel aanwezig waren in Sint-Petersburg. Doch sowieso wil het Westen afrekenen met Niger. Aldus heeft het Westen onder auspiciën van Frankrijk de ECOWAS voor het karretje gespannen om Niger ernstig te bedreigen met een militaire invasie. Op hun beurt hebben zowel Burkina Faso als Mali toegezegd de wapenen op te nemen ter verdediging van Niger mocht ECOWAS daadwerkelijk zo slaafs blijken te zijn om een proxy-oorlog voor het Westen te gaan voeren contra een Afrikaans buurland. Omgekeerd heeft Poetin onlangs de NAVO en hun proxy ECOWAS gewaarschuwd hun handen af te houden van Niger. De tijd zal leren of Ibrahim Traoré niets slechts een grote mond kan geven doch evenzo deze dynamiek overleven.
DJEHUTI-ANKH-KHERU