Ja, we hoorden het goed. Het werd daadwerkelijk gedebiteerd met droge ogen: “Want als er geen slavernij was geweest, waar waren we dan geboren? Ergens in Soedan of in Ghana en dan behoorde je tot één van die zielige Afrikanen van vandaag!” We hebben het niet over een afvallig persoon hangend op een straathoek die de middelbare school niet heeft afgemaakt, neen, het waren woorden uit de mond van een vooraanstaand Surinaams schrijfster die naam en faam heeft verworven met het schrijven van historische romans. Maar dat weerhield haar er dus niet van om in een documentaireserie over het Nederlandse slavernijverleden klassieke kolonialistische retoriek uit te slaan om de slavernij te vergoelijken. Anders gezegd, ze bediende zich van hetzelfde soort van argumenten als de slavenmeesters die in de 19e eeuw tegen de afschaffing van de slavernij ageerden: de slavernij was juist goed voor Afrikanen, want zo kwamen die woeste barbaren tenminste in aanraking met de beschaving.
Het voorgaande toont waarom het voor het geestelijke welzijn van mensen van Afrikaanse komaf essentieel is dat ze kennis hebben van de prékoloniale geschiedenis van Afrika. Want ondanks dat mevrouw McLeod carrière heeft gemaakt met het schrijven van historische romans wist ze op het moment dat ze hierboven geciteerde merkwaardige opmerking maakte evident niets van de prékoloniale geschiedenis van Afrika. Anders valt niet te verklaren waarom ze zo uit de bocht vloog. McLeod had slechts weet van de kolonialistische propaganda die reeds honderden jaren verspreid wordt middels
pseudowetenschappelijke boeken, schoolboeken, kinderboeken, stripboeken, minstelshows, speelfilms (Tarzan), tekenfilms, etc. Dit gebeurde beslist niet zomaar, maar was doelbewust beleid. Al deze propaganda had als bedoeling om zowel in het Westen als bij de onderdrukte volkeren een draagvlak te creëren voor het knechten van de niet-witte mens in het algemeen doch de Afrikaanse mens in het bijzonder. Door de kolonialistische propaganda werd de Westerse mens vervuld van trots omdat “daar wat groots werd verricht”, en de mensen van Afrikaanse komaf gingen in hun lot berusten omdat ze dachten dat ze dankzij de slavernij en het kolonialisme met de beschaving in aanraking waren gekomen, waaruit volgt dat ze de witte man dankbaar moesten wezen voor hun knechting.
Tevens heeft deze kolonialistische perceptie van de geschiedenis tot gevolg dat Zwarte mensen zijn gaan denken dat ze slechts iets kunnen bereiken bij de gratie van de uitgestoken hand van de witte man. Oftewel, ze geloven niet dat ze zonder de Westerling op eigen benen kunnen staan. Want als je de geschiedenis leest (welke geschreven is door eurocentrische historici), dan is iedereen die serieus bijgedragen heeft aan de progressie van de mensheid—van Aristoteles tot Einstein— wit (zou dat wellicht de verklaring zijn dat Afrikaanse nationale voetbalploegen meestal een Europese bondscoach hebben?).
His story is gelukkig niet hetzelfde als history. In werkelijkheid kan het prékoloniale Afrika bogen op een rijke geschiedenis. Dusdanig rijk zelfs, dat het witte intellectuelen onzeker maakt. Zo wezen wij er bijvoorbeeld onverontschuldigd op dat de oude Egyptenaren Zwarte Afrikanen waren en dat de beroemde filosofie van de Grieken in belangrijke mate gekopieerd is van diezelfde Egyptenaren. Sindsdien worden we voor rotte vis uitgemaakt in allerlei boeken, artikelen en op websites in Nederland en Vlaanderen. Zelfs als we keiharde bewijzen naar voren brengen. Of wellicht moeten we het omdraaien, juist als we naar keihard wetenschappelijk bewijs verwijzen wekt dat chagrijn op.
Maar terugkomend op de vraag hoe Afrika zich ontwikkeld zou hebben zonder trans-Atlantische slavernij. Die vraag is onmogelijk te beantwoorden. Wat we wel aan kunnen geven is dat Afrika voor de aanvang van de trans-Atlantische slavernij een bloeiend continent was. Zo was Mali in de 14e eeuw het rijkste land ter wereld, en is volgens economen Mansa Musa (de koning van Mali) nog immer de rijkste man ooit. Terwijl het huidige Mali tot de allerarmste landen op aarde behoort. Waar Mali nu zou staan zonder trans-Atlantische slavernij en kolonisatie kunnen we niet zeggen. Wat wel kunnen zeggen is dat de trans-Atlantische slavernij en kolonisatie Mali en de rest van Afrika beslist geen goed heeft gedaan, laat staan de slaafgemaakten die tegen hun wil in naar de Amerika´s zijn vervoerd.
Het is van belang dat men er bewust van is dat er in het prékoloniale Afrika over heel Afrika verspreid hoge culturen tot ware beschavingen te vinden waren. Dat klinkt ongeloofwaardig als uw beeld van Afrika gevormd is door het lezen van stripboeken als Kuifje in Afrika en de speelfilms waarin een witte man genaamd Tarzan te boek staat als de koning van de jungle, maar de monumenten, de documenten en allerhande archeologisch materiaal die dat uitwijst is er gewoon.
Vandaar dat wij het indertijd nodig vonden om een boek te publiceren die het andere kant van het verhaal wereldkundig maakt. Een andere geschiedenis van Afrika dan die de Duitse filosoof Hegel verkondigde. Want als je die kolonialistische versie van de geschiedenis serieus neemt, dan is er inderdaad een groot risico dat je gaat denken dat de slavernij een verlichte institutie was, omdat de ‘barbaarse mensen’ van Afrikaanse afkomst daardoor in ieder geval met de beschaving in aanraking zijn gekomen. Niettegenstaande dat de daadwerkelijke barbaren de slavenmeesters waren, want ook dat is uitstekend gedocumenteerd. Zodoende hebben wij de verworvenheden van het prékoloniale Afrika op een rijtje gezet in het boek De Andere Kant van het Verhaal: De Gouden Tijden van Afrika.
DJEHUTI-ANKH-KHERU