Het Caribische eiland Barbados was vanaf 1627 een Engelse kolonie. Zoals overal in het Caribisch gebied werden er slaafgemaakten uit Afrika geïmporteerd om geëxploiteerd te worden. Verschil met andere Caribische eilanden is dat het eind 19e eeuw geen demografische revolutie heeft gekend. Dat wil zeggen, de bevolkingssamenstelling bleef in principe zoals die ten tijde van de slavernij was. Dat houdt in een overgrote meerderheid van mensen met Afrikaanse wortels en een kleine minderheid van Europeanen. Barbados heeft na de afschaffing van de slavernij geen massa-immigratie gekend van Aziatische arbeiders zoals elders in het Caribisch gebied. Wellicht zou Barbados om die reden net even Afrikaanser genoemd kunnen worden dan de meeste omliggende eilanden.
Eensgelijk andere Caribische naties kampt Barbados met haar problemen. Doch er zijn ter plaatse ook opmerkelijke successen geboekt. Een voorbeeld daarvan is het uiterst succesvolle onderwijssysteem op het eiland, waar we in het verleden wel over hebben bericht. Meer recentelijk haalde het eiland de voorpagina’s door zich onder auspiciën van premier Mia Mottley los te weken van de Britse kroon. Dat houdt in dat sinds 30 november 2021 koningin Elizabeth II niet meer het staatshoofd van het Caribische eiland Barbados is, maar gaat Barbados in het vervolg door het leven als een republiek.
Dat moet niet licht opgevat worden, want als het er echt op aankomt is de koningin nog steeds de baas in de (voormalige) koloniën waarvoor ze nog immer als monarch fungeert. Het instituut koningin is echt niet de symbolische papieren tijger zoals ze wordt voorgesteld aan het publiek. Dat hebben zelfs machtige ‘democratieën’ als Australië en Canada op de harde manier moeten ervaren. Middels haar vertegenwoordiger de gouverneur-generaal heeft de koningin in het verleden nl. als het nodig werd geacht de premiers en parlementen van hierboven genoemde landen buitenspel gezet. Dus al die landen die nog immer de koningin van Groot-Brittannië als staatshoofd erkennen zijn echt niet onafhankelijk.
Velen denken dat de beslissing om het Britse koningshuis vaarwel te zeggen zo maar hals over kop door premier Mia Mottley erdoor is gedrukt. In werkelijkheid speelt het al veel langer. In de jaren ’70 wees alles erop dat het aanstaande was, ware het niet dat de antikoloniale premier Errol Barrow de verkiezingen van 1976 verloor vanwege de economische crisis. Barrow was reeds jaren doende om zijn land te ontdoen van koloniale instituties. Zo ontdeed hij zich in 1969 van de Anglicaanse kerk en creëerde in 1970 een eigen leger (voorheen was er een gewapende macht die ondergeschikt was aan het Britse leger). Verder koppelde hij de dollar van Barbados los van de Britse pond en wist hij de grondwet te veranderen zodat het parlement voortaan boven de ambtenarij en de rechterlijke macht stond. Door dit soort van hervormingen was Barbados in 1976 de facto reeds een republiek. Alles wees er zodoende op dat dat ook de jure bezegeld zou worden mocht Barrow de landelijke verkiezingen van 1976 zegevierend hebben afgesloten.
Tegenwoordig zwaait dus mevrouw Mia Mottley de scepter op Barbados. Ook al had in 1998 een parlementaire commissie al aanbevolen om een republiek te worden was het uiteindelijk Mia Mottley die na decennia de draad weer op wist te pakken waar Barrow hem los moest laten. Op 24 mei 2018 won de partij van Mottley de landelijke verkiezingen met de grootste meerderheid ooit in de geschiedenis van het eiland. Kort daarna nam ze echter de toevlucht tot het IMF. Naar eigen zeggen om de enorme schulden die de vorige regering had achtergelaten te kunnen aflossen.
Echter, in september 2020 kondigde premier Mottley in een lezing het revolutionaire plan aan om de monarchie af te schaffen in Barbados en Barbados om te vormen tot een ware republiek. Barbados zou het parlementaire stelsel behouden maar een ceremoniële president zou voortaan dienen als staatshoofd. Dit proces zou reeds voltooid moeten zijn op 30 november 2021, als Barbados 55 jaar onafhankelijkheid zou vieren. Het leek op dat moment een utopie. Het was maar zeer de vraag of de plannen van Mottley kans van slagen hadden. Doch de vreedzame revolutie van de ongekroonde koningin van Barbados is dus daadwerkelijk geslaagd. Op 30 november 2021 was koningin Elizabeth II officieel koningin af wat betreft Barbados.
De regering Mottley heeft overigens wel meer antikolonialistische daden verricht die in Pan-Afrikaanse kringen tot blije gezichten hebben geleid. Zo is bijvoorbeeld het standbeeld van Lord Nelson van zijn sokkel gehaald en verhuisd naar het museum. Onder leiding van dr. Henderson Carter wordt getracht om een Zwarte geschiedenis curriculum op te zetten voor de lagere en middelbare school. Verder zijn de banden aangehaald met Cuba en Afrika. Dat heeft opgeleverd dat er Cubaanse en Ghanese verpleegkundigen, artsen en technici naar Barbados zijn gekomen om Barbados bij te staan. Tevens worden er ambassades uitgewisseld met Ghana en Kenia. In het parlement van Barbados is er een Black Lives Matters resolutie aangenomen die de regering en het volk van Barbados committeert om tegen alle aspecten van anti-Zwart racisme te strijden. Als voorzitter van de Caricom en premier van Barbados heeft Mottley een leidende rol op zich genomen in de reparationsbeweging. Niet te vergeten, de regering Mottley heeft in 2018 universitair onderwijs weer gratis gemaakt. De verworvenheden van Mottley zijn niet onopgemerkt gebleven want op 21 juni jongstleden stond ze op de voorpagina van Times, behorend tot de meest invloedrijke mensen van 2022.
DJEHUTI-ANKH-KHERU