Reeds in 1927 was er in China een burgeroorlog aangevangen tussen de heersende Kuomintang (KMT) en de communisten. Maar nadat Japan China binnen was gevallen werd het conflict tussen beide partijen op een laag pitje gezet. Dat hield in, officieel sloegen ze de handen ineen om gezamenlijk tegen de vijand uit Nippon te strijden, maar in de praktijk bleef het sluimeren. Gedurende de Tweede Wereldoorlog leed China de ene na de andere smadelijke militaire nederlaag, en daarvoor werd de KMT door grote delen van de bevolking verantwoordelijk gehouden. Daarnaast was men de stuitende corruptie binnen de KMT meer dan zat. Met als gevolg dat er na afloop van de Tweede Wereldoorlog iets onwaarschijnlijks geschiedde: een enorme militaire overmacht ten spijt leed de KMT het onderspit in de oorlog contra de communisten in 1949.
De KMT trok zich terug op Taiwan, om van daaruit de strijd tegen de communisten voort te zetten en uiteindelijk het vasteland van China te heroveren. Zodoende werden er spoedig stappen gezet om het leger te hervormen ter voorbereiding op een toekomstige oorlog. Tjang Kai-Sjek (de leider van de KMT), begon een groots propaganda-project gericht op het vasteland. Middels radio-uitzendingen en pamfletten vanuit vliegtuigen gedropt werd aangegeven dat een invasie aanstaande was om hetgeen getypeerd werd als de Sovjet-agressors te verdrijven. Want volgens de KMT deelde de Sovjet-Unie daadwerkelijk de lakens uit op het vasteland. Op 18 maart 1950 viel Taiwan daadwerkelijk het vasteland van China binnen. Succes kwam in de vorm van de verovering van de stad Sungmen. Maar uiteindelijk werd de KMT na weken van vechten verslagen en teruggedreven naar Taiwan.
De Communistische Partij was woedend op de VS, omdat de VS volgens hen vuistdiep betrokken was bij de invasie vanuit Taiwan. De relatie met de VS zou nog verder verslechteren aangezien troepen van beide landen elkaar niet lang daarna (opnieuw) zouden tegenkomen op het Koreaans schiereiland. Bondgenoot Taiwan stelde nog voor om het vasteland van China aan te vallen ten tijde van de Koreaanse oorlog, maar dat plan werd door de VS afgewezen.
In de daarop volgende jaren zouden de rollen in die zin worden omgedraaid dat de Volksrepubliek China zich ontpopte tot agressor. Het was namelijk zo dat de meeste eilanden gelegen tussen het vasteland en Taiwan in handen waren gekomen van de KMT omdat de Volksrepubliek aanvankelijk nog niet over een volwaardige marine beschikte. Desalniettemin wist het in 1950 (met zware verliezen) Hainan in handen te krijgen, gevolgd door de Zhousan-eilanden. Gedurende de zogenaamde eerste Taiwancrisis (1954-55) werden vervolgens de Dachen-en Yijiangshaneilanden geannexeerd. Achterliggend doel van de Volksrepubliek was om de VS te waarschuwen geen allianties met Taiwan aan te gaan. Toen het niet lukte op diplomatiek niveau tot een vergelijk te komen met de VS ving in 1958 de tweede Taiwancrisis aan toen de Volkrepubliek de Kinmen (een archipel onder gezag van de KMT) begon te beschieten. Doch er kwamen aanwijzingen dat de VS zich toch rechtstreeks met de militaire confrontatie zou gaan bemoeien, aldus trok de Volksrepubliek haar poot terug.
Eveneens de regering te Taipei bleef gewoon van mening dat het de enige rechtmatige vertegenwoordiger was van het ganse Chinese volk. Zodoende werd in 1961 Project National Glory in het leven geroepen. Dit was een nieuw plan om het vasteland te heroveren. De gedachte in Taipei was dat de tijd er rijp voor was. Gedurende de jaren ’60 groeide bij de KMT het idee te kunnen profiteren van de hongersnood en sociale onrust die er in China was ontstaan door De Grote Sprong Voorwaarts campagne en de onenigheid met bondgenoot de Sovjet-Unie waar de Volksrepubliek mee kampte.
De op het vasteland achtergebleven aanhangers van de KMT—bruikbaar geacht bij een toekomstige Taiwanese invasie—werden genadeloos hard aangepakt door Beijing (tussen de 500.000 en 2 miljoen zouden er zijn geëxecuteerd). Daarnaast bleef de noodzakelijk geachte Amerikaanse steun uit. Sterker nog, grote bondgenoot de VS ging zelfs officiële relaties aan met erfvijand de Volksrepubliek en de VN ging Beijing erkennen ten koste van Taipei. Door dit soort dramatische ontwikkelingen ging de KMT beseffen dat een herovering van het vasteland niet realistisch was en ging Project National Glory in 1972 de prullenbak in.
China en Taiwan staan tot de dag van vandaag op voet van oorlog. Maar het opmerkelijke is dat de Taiwanese en Chinese economie sterk afhankelijk zijn van elkaar. Zo had in 2020 44% van de Taiwanese export als bestemming China. Tevens werken er talloze Taiwanezen op het vasteland. China en Taiwan hebben zelfs een beperkt vrijhandelsverdrag. Omgekeerd heeft Taiwan de afgelopen dertig jaren voor vele tientallen miljarden in China geïnvesteerd en is China afhankelijk van de import van geavanceerde Taiwanese technologie, zoals de semiconductors van TSMC. In Beijing wordt gehoopt dat de economische integratie van beide landen de politieke eenwording dichterbij brengt. Op economisch gebied onderneemt China relatief weinig om Taiwan te treffen maar op diplomatiek gebied wel, want dankzij China is Taiwan bijvoorbeeld uitgesloten van de WHO. Anderzijds zijn de politieke elites van beide landen altijd een gevaar voor elkaar gebleven. Niet alleen omdat China Taiwan nog altijd ziet als een opstandige provincie, ook omdat Taiwan uitstekend als bruggenhoofd gebruikt kan worden door een Amerikaanse invasiemacht, mocht het ooit tot een oorlog komen tussen beide grootmachten. Net zoals de Amerikanen er niet blij mee waren dat de Sovjets eens kuis met Cuba waren.
DJEHUTI-AMKH-KHERU