“Have you forgotten that once we were brought here, we were robbed of our name, robbed of our language, we lost our religion, our culture, our god, and many of us by the way we act, even lost our minds!”, met deze woorden liet de rapgroep Public Enemy op het nummer Night of the living baseheads miljoenen mensen over de hele wereld kennismaken met de stem van dr. Khalid Abdul Muhammad. De omstreden voormalig woordvoerder van de Nation of Islam en latere leider van de New Black Panther Party. Vanwege zijn compromisloze houding ook wel de nieuwe Malcolm X genoemd, maar ook omdat het leven van Khalid Abdul Muhammad het leven van Malcolm X in veel opzichten parallelliseerde. Hij werd gehaat met een passie door het witte establishment maar omarmd door de Hip-Hopscene en was de grote held van vele Zwarte jongeren. In 2021 is het dus twintig jaar geleden dat dr. Khalid Abdul Muhammad het tijdige voor het eeuwige verruilde…
Dr. Khalid Abdul Muhammad (Harold Vann Moore) werd geboren in Houston, Texas en opgevoed door zijn tante Carrie Moore Vann. Hij ging naar Philis Weatley High School alwaar hij zowel in de schoolbanken als als aanvoerder en quarterback van het footballteam uitblonk (volgens kenners had hij makkelijk de NFL kunnen halen). Nadat Khalid de middelbare school had afgerond in 1966 ging hij aan Dillard University theologie studeren. Tijdens zijn studietijd werd hij in grote mate beïnvloed door de Black Power-beweging. Louis Farrakhan gaf in 1967 een lezing op Dillard. Naar eigen zeggen heeft deze lezing Khalid Abdul Muhammad´s leven veranderd. Khalid had het kunnen maken als footballer, dominee, advocaat, politicus, of wie weet wat nog meer. Maar hij was dusdanig onder de indruk van de boodschap van de NOI, haar indrukwekkende economische successen en de onverschrokkenheid en discipline die haar paramilitaire ordedienst de FOI uitstraalde, dat hij het verkoos om vanaf dat moment zijn leven in dienst te stellen van de Nation. Niet wetende dat hij eens zowel de meest uitgesproken verkondiger van de boodschap als leider van de FOI zou worden.
Na de dood van Elijah Muhammad in 1975 ontstond er verwarring onder de leden van de NOI omdat de nieuwe leider een hele andere doctrine voorschreef. In deze periode vertoefde Khalid veel in Afrikaanse landen als Zuid-Afrika, Oeganda, maar ook Israël om lezingen te geven en de geschiedenis en cultuur te bestuderen. Wat Oeganda betreft eveneens om zijn bijdrage te leveren aan het plan van president Idi Amin om het apartheidsregime in Zuid-Afrika te verjagen met een groot pan-Afrikaans leger. Maar hij bezocht eveneens Saoedi-Arabië om hadj te doen.
Toen Farrakhan eind jaren ´70 de NOI weer probeerde op te bouwen nadat het van binnenuit vernietigd was door de FBI, had hij slechts Khalid als lijfwacht en Khalid week nimmer van Farrakhan´s zijde. Waarmee hij verzekerde dat Farrakhan bleef leven. In 1981 trok Khalid naar de westkust en onder zijn bezielende leiding werd de westkust de snelst groeiende afdeling van de Nation. Tevens doceerde hij indertijd aan Los Angeles City College en maakte naam met een debat dat hij in 1981 op de geboortedag van dr. King voerde met rabbi´s en Joodse geleerden, die witheet werden van woede. De compromisloze houding waarmee Khalid de Joodse intellectuelen bestreed zou zijn handelsmerk worden.
Als leider van de FOI was hij evenzo compromisloos. Farrakhan begon halverwege jaren ´80 zwaar onder vuur te liggen vanwege vermeende antisemitische uitspraken. Om die reden bedreigde de gewelddadige Jewish Defense League Farrakhan veelvuldig met de dood. Tijdens een massabijeenkomst van de NOI stond de JDL weer eens buiten te wachten om Farrakhan te vermoorden. Khalid was echter niet bang voor de JDL, liep recht op Irv Ruben (de leider van de JDL) af en sloeg hem knock-out om een voorbeeld te stellen.
Ondertussen werd Khalid mateloos populair onder bepaalde delen van de Zwarte jeugd en een hele reeks rap acts begonnen zijn stem te samplen, o.a. Public Enemy en Ice Cube. Terwijl Farrakhan in de loop der jaren ´90 gematigder werd in de hoop samen te kunnen werken met gematigde Zwarte burgerrechtenorganisaties en aanvaardbaar te worden als handelspartner voor de mainstream Amerikaanse samenleving, bleef Khalid gewoon even compromisloos strijden tegen racisme als altijd. Met als climax zijn beruchte lezing op Keans College van 29 november 1993. Deze lezing deed Amerika schudden op haar grondvesten. Het ging zover dat zelfs zowel de senaat als het huis van afgevaardigden resoluties aannamen om betreffende lezing te veroordelen, naast vicepresident Gore en een reeks aan Zwarte organisaties en leiders waaronder Jesse Jackson. Doch wat voor Khalid erger was is dat Farrakhan onder druk van de publieke opinie zich genoodzaakt voelde hem te schorsen als predikant en te ontslaan als woordvoeder. Nog steeds moest Khalid niets weten van enig compromis, wat bijvoorbeeld bleek uit zijn zijn verpletterende optreden bij de Donahue show.
Echter, ook binnen de NOI werd Khalid inmiddels door velen als vijand gezien omdat hij een doodzonde zou hebben gepleegd door ongehoorzaam te zijn aan leider Louis Farrakhan. Om die reden pleegde voormalig NOI-lid James X Bess een moordaanslag op Khalid op 29 mei 1994, die hij ter nauwernood overleefde. Sindsdien is het nooit meer goed gekomen tussen Khalid en de NOI, ondanks dat Khalid enige tijd nog verwoede pogingen heeft ondernomen zich te verzoenen met Louis Farrakhan.
DJEHUTI-ANKH-KHERU