Zelfs bij populistisch rechts in Nederland zijn de alarmbellen reeds afgegaan over een ʽpandemieʼ in aankomst. Dan hebben we het dus niet over een nieuwe variant van corona, maar over de ʽideologische pandemieʼ genaamd Critical Race Theory (CRT). CRT is koren op de molen van bijvoorbeeld de openlijk xenofobe omroep Ongehoord Nederland die er reeds een zeer onheilspellend geluid over heeft laten horen in haar reportages. De boodschap is dat alles uit de kast gehaald dient te worden om CRT van de scholen te weren. Tot recentelijk genoot CRT buiten de academische wereld eigenlijk weinig bekendheid. Maar mede door de grootschalige BLM-protesten is dat veranderd…
In de jaren ʼ90 irriteerde de eurocentrische wereld zich mateloos aan een andere ʽideologische pandemieʼ. Een perspectief op de geschiedenis die afrifobe witte Amerikaanse en Britse intellectuelen (en hun Zwarte proxies) met veel dedain Afrocentrisme noemden. Dat was indertijd het euvel dat te vuur en te zwaard bestreden werd om met wortel en tak uit het onderwijssysteem verwijderd te krijgen. Niet dat Afrikaansgecentreerdheid inmiddels compleet van de radar is verdwenen, maar het meest acute geachte gevaar heet tegenwoordig dus CRT.
Maar wat is CRT eigenlijk? Het huidige CRT is een complex geheel aan ideeën waarbij men niet raar moet opkijken dat de ene gezaghebbende auteur de andere radicaal tegenspreekt. CRT werd in de jaren ´70 ontwikkeld door rechtsgeleerden die van mening waren dat het Amerikaanse rechtssysteem niet werkte voor Zwarte Amerikanen. De burgerrechtenbeweging had successen geboekt, maar in de jaren ´70 en ´80 kwamen die tot stilstand, of werden zelfs teruggedraaid. Rechtsgeleerden, advocaten en activisten begonnen zich te realiseren dat er een nieuwe aanpak vereist was om de subtielere vormen van racisme te bestrijden en in die atmosfeer ontstond dus CRT. De pioniers van CRT waren Derrick Bell, Alan Freeman en Richard Delgado.
Het oorspronkelijke CRT vroeg zich dus hardop af of het ʽkleurenblindeʼ Amerikaanse rechtssysteem wel werkte. Volgens de wet is iedereen gelijk. Maar ondanks dat iedereen voor de wet gelijk zou zijn hebben Zwarte Amerikanen op vele gebieden een achterstandspositie. Dat kan twee dingen betekenen: 1) Er is genetisch simpelweg iets mis met Zwarte Amerikanen waardoor ze als groep onmogelijk vooruit kunnen komen. 2) Er is iets fundamenteels mis met het rechtssysteem. Racisten zullen natuurlijk uitgaan van het eerste. Maar volgens CRT is er juist iets fundamenteels mis met het rechtssysteem. Iedereen gelijk verklaren voor de wet is niet genoeg. Er zijn namelijk 1001 manieren om binnen de grenzen van de wet systematisch racisme in stand te houden. Denk bijvoorbeeld maar aan het crypto-racistische prison-industrial-complex.
In de loop der tijd is CRT steeds breder geworden: er ontwikkelde een Aziatisch Amerikaanse factie, een Latino Amerikaanse factie, een LHBTI-factie, een moslimfactie en een inheems Amerikaanse factie. Maar er is tussen CRT-geleerden ook hevige discussie. De grondleggers van CRT zagen racisme als het onvermijdelijke gevolg van de exploitatie van mensen van kleur: kolonialisme en slavernij zorgden voor een hiërarchie gebaseerd op huidskleur, die tevens bepaalt wie de meeste sociale status en privileges heeft en de beste banen en posities verkrijgt. Tevens zal de heersende groep de onderworpen groep standaard demoniseren om de exploitatie van de onderworpen groep naar de buitenwereld toe te rechtvaardigen en de eigen gewetenswroeging te sussen. Uitgaande van de premisse dat racisme diep in de samenleving is verankerd zagen de grondleggers van CRT racisme niet zo maar uit zichzelf verdwijnen. Want zowel rijke als arme witte mensen profiteren ervan. De rijke mensen materieel en de armen psychologisch (superioriteitsgevoel op basis van huidskleur).
Maar toen CRT in de loop van de jaren ´90 voet aan de grond kreeg in de academische wereld werd de beweging tevens gekaapt door een nieuwe idealistische stroming CRT-geleerden die meenden dat racisme eenvoudig opgelost kon worden door de racistische beeldvorming te corrigeren en politiek correct taalgebruik te promoten. De grondleggers van CRT zijn het ermee eens dat beeldvorming en taal belangrijk zijn maar menen desondanks dat racisme te diep in de samenleving geworteld is om te stellen dat een gezuiverde beeldvorming en taal de panacee is tegen racisme. De groep van idealistische CRT-geleerden, met als blikvanger Kimberlé Crenshaw (grondlegster van het intersectionaliteit) heeft reeds begin deze eeuw dus de strijd gewonnen. Dat kwam omdat hun projecten massaal zijn gefinancierd door the powers that be omdat hun ideeën het minst bedreigend waren voor de status quo. Wat dus inhoudt dat CRT iets anders is geworden. Het lijkt gedegenereerd te zijn tot gecontroleerde oppositie.
Er is dus zeker reden om het huidige CRT te bekritiseren. Alleen doet de conservatieve media het om de verkeerde redenen. CRT wordt groter en radicaler in beeld gebracht dan het in werkelijkheid is. Het oorspronkelijke CRT kon gezien worden als een gevaar voor de status quo. Doch inmiddels is CRT een leeuw wiens tanden en kiezen reeds getrokken en nagels afgeknipt zijn. Hij kan wellicht nog wel brullen, maar bijten en krabben wordt lastig. Want het is echt totaal iets anders geworden dan hoe het van origine bedoeld was. CRT-geleerden zijn allang geen juristen meer gelinkt aan de burgerrechtenbeweging. Tegenwoordig wordt iedereen die over rassenrelaties (wat dat ook mag betekenen) publiceert een CRT-geleerde genoemd, ongeacht zijn of haar positionering. Door deze nuances uit het maatschappelijke debat te verbannen wordt het (conservatieve) publiek in feite bang gemaakt voor Loekie de Leeuw. Met als doel het maatschappelijke debat over racisme dood te slaan.
DJEHUTI-ANKH-KHERU