In 2009 veroorzaakte de Oostenrijkse archeologe Hilke Thür voor opschudding in de eurocentrische wereld. Waarom? Na uitgebreid de beschikbare gegevens van de schedel van de zuster van Cleopatra VII te hebben bestudeerd had ze wereldkundig gemaakt dat betreffende koningin een Afrikaanse moeder had. Aangezien veel historici denken dat Cleopatra en Arsinoë dezelfde moeder hadden, zou hiermee bevestigd zijn wat bepaalde Afrikaansgecentreerde geleerden al tijden beweren: dat Cleopatra herself van Afrikaanse komaf was. Korte tijd kreeg deze ontdekking enige publiciteit in de mainstream media, maar inmiddels is de gevestigde eurocentrische media en wetenschap weer overgegaan tot de orde van de dag en negeert de revolutionaire conclusies getrokken door Thür straal. Zo werd er eerder dit jaar als vanouds verbolgen gereageerd toen de Zwarte diva Beyoncé zich publiekelijk met Cleopatra identificeerde.
Maar wie was die Arsinoë IV eigenlijk? Cleopatra geniet algemene bekendheid, Arsinoë is daarentegen slechts bekend bij een klein groepje erudiete geleerden. Doch het had wellicht ook andersom kunnen zijn geweest. Cleopatra en Arsinoë hebben elkaar op leven en dood bestreden en de in vergetelheid geraakte Arsinoë is enige tijd aan de winnende hand geweest.
Toen Julius Caesar in Egypte acte de presence gaf in 48 v.j. waren Cleopatra en haar broer Ptolemaeus XIV verwikkeld in een hevige machtstrijd. Nadat Julius Caesar de zijde van Cleopatra had gekozen beraamden de naaste vertrouwelingen van Ptolemaeus plannen om Caesar uit de weg te ruimen. Dit lekte uit, en Ptolemaeus’ mentor Pothinus werd geëxecuteerd. Maar generaal Achillus wist te ontsnappen en bracht een leger op de been waarmee hij Alexandrië omsingelde en binnentrok. Echter, eveneens Arsinoë wist met haar mentor Ganymedes te ontvluchten en sloot zich aan bij Achillus. Doch reeds snel bombardeerde Arsinoë zichzelf tot opperbevelhebber van het Alexandrijnse leger, kroonde zichzelf tot koningin en liet Achillus (die zichzelf tot farao had benoemd) executeren. Tevens werd Ganymedes tot tweede in rang van het leger benoemd.
Het Alexandrijnse leger begon verschillende successen te boeken contra de Romeinen. Caesar zat al ingesloten in een bepaalde wijk, maar het werd hem nog moeilijker gemaakt toen de Alexandrijnen zeewater in de grachten lieten stromen, waardoor Caesar en zijn gevolg niet meer de beschikking hadden over drinkwater. Zodoende brak er paniek uit onder diens manschappen. Caesar trachtte zijn soldaten te kalmeren door ter plaatse nieuwe putten te slaan. Het bleek echter niet voldoende te zijn en Julius Caesar bedacht zich dat hij moest uitbreken wilde hij overleven. Dus viel hij het eiland Pharos aan (waar de beroemde vuurtoren stond). De Alexandrijnse troepen dreven Julius Caesar echter terug. Caesar leed een vernederende nederlaag: om zijn hachje te redden moest hij zijn harnas en kleren uittrekken om zwemmend een nabij gelegen Romeins schip te bereiken.
Nu gebeurde er iets opmerkelijks. Belangrijke Alexandrijnse officieren benaderden de Romeinen met het verzoek Arsinoë te ruilen voor Ptolemaeus. Naar verluidt omdat ze Ganymedes zat waren en vrede wensten. Caesar hapte toe. Ptolemaeus kwam vrij en Arsinoë werd nu de gevangene van Caesar. Ptolemaeus zette de strijd voort, maar werd verslagen nadat Caesar versterkingen had gekregen.
Ptolemaeus zou op de vlucht verdrinken in de Nijl en Arsinoë werd vernederd in Caesar’s triomftocht door Rome. Tot grote ongenoegen van het Romeinse volk overigens, dat sterk met haar sympathiseerde en haar vrijlating eiste. Caesar zwichtte voor de druk. Ze mocht haar leven zelfs voortzetten in de tempel van Artemis te Ephesus (het was de gewoonte dat de geparadeerde gevangenen na afloop van een triomftocht gewurgd werden). Doch Cleopatra bleef Arsinoë als een grote bedreiging zien, en op Cleopatra’s aandringen liet haar nieuwe minnaar Marcus Antonius Arsinoë in 41 v.j. vermoorden op de traptredes van de tempel van Ephesus.
Doorgaans wordt er vanuit gegaan dat niet Arsinoë, maar haar mentor Ganymedes het brein achter de zeges van het Alexandrijnse leger op Julius Caesar was. Maar de vraag is, als Arsinoë echt intellectueel ongevaarlijk was, waarom zou Julius Caesar koning Ptolemaeus verruild hebben voor een onbeduidend ‘prinsesje’, en waarom was hij zo trots dat hij Arsinoë in handen had gekregen dat hij haar opzichtig als hoofdprijs liet paraderen in zijn triomftocht? Blijkbaar had Caesar het gevoel een geduchte vijand te hebben verslagen. Bovenal, zou de nederlaag die het Alexandrijnse leger uiteindelijk leed iets te maken hebben gehad met haar vertrek?
Het zou sowieso zeer opmerkelijk zijn geweest als een Afrikaanse vrouw één van de grootste militaire genieën uit de Westerse geschiedenis zo in het nauw kon drijven. Maar wat alles nog veel opzienbarender maakt is dat wetenschappelijk onderzoek uit heeft gewezen dat het lichaam van Arsinoë bij overlijden tussen de 15-20 jaar was. Hetgeen inhoudt dat toen ze Julius Caesar tot wanhoop dreef tussen de 8-13 jaar was. In dat geval zou ze een wonderkind moeten zijn geweest. Het zou ook verklaren waarom het volk van Rome zo sterk met haar sympathiseerde toen ze geparadeerd werd door Rome (wàt? Julius Caesar is trots omdat hij van een klein meisje heeft gewonnen?). Het zou tevens kunnen verklaren waarom Cleopatra haar altijd als een gevaar is blijven zien en haar uiteindelijk uit de weg liet ruimen (anderzijds, de Ptolemaeën waren elkaar continu aan het uitmoorden). In ieder geval, evenals Cleopatra was Arsinoë een koningin die het avontuur alles behalve schuwde. Zij heeft de geschiedenisboekjes niet weten te halen. Ze is compleet overschaduwd door Cleopatra. Maar de rollen hadden zo maar precies andersom kunnen zijn geweest.
DJEHUTI-ANKH-KHERU